Το ενδοκρινικό σύστημα είναι ένα πολύπλοκο δίκτυο επικοινωνίας μεταξύ του νευρικού συστήματος και των βασικών σωματικών λειτουργιών όπως η αναπαραγωγή, η ανοσία, ο μεταβολισμός και η συμπεριφορά.

Μελέτες υποδεικνύουν ότι ορισμένες χημικές ουσίες που επιδρούν στα ορμονικά μας συστήματα μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά τον μεταβολισμό, την ανάπτυξη, τον ύπνο, ακόμη και τη διάθεσή μας. Οι εν λόγω χημικές ουσίες, γνωστές ως ενδοκρινικοί διαταράκτες, είναι κυρίως τεχνητές ουσίες και απαντούν σε υλικά όπως τα φυτοφάρμακα, τα μέταλλα, τα πρόσθετα ή ως ρύποι στα τρόφιμα και στα καλλυντικά προϊόντα.

Οι αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία που μπορεί να προκληθούν από τους ενδοκρινικούς διαταράκτες περιλαμβάνουν μείωση του αριθμού των σπερματοζωαρίων και καρκίνο των όρχεων στους άνδρες, επιδράσεις στο νευρικό και ανοσοποιητικό σύστημα, καθώς και αυξημένο αριθμό άρρενων παιδιών που γεννιούνται με δυσπλασίες των γεννητικών οργάνων. Στην πραγματικότητα, έχει διαπιστωθεί ότι μεγάλο ποσοστό νεαρών ανδρών, έως 40 % σε ορισμένες χώρες, έχουν κακή ποιότητα σπέρματος, γεγονός που μειώνει την ικανότητά τους να αποκτήσουν παιδιά.

Πρόσφατη έρευνα κατέδειξε επίσης ότι οι ενδοκρινικοί διαταράκτες μπορούν να επηρεάσουν τα συστήματα που ελέγχουν την ανάπτυξη του σωματικού λίπους και την αύξηση του βάρους. Επιπλέον, τα αυξημένα ποσοστά νευροσυμπεριφορικών διαταραχών όπως η δυσλεξία, η νοητική υστέρηση, ο αυτισμός και η ADHD (διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας - ΔΕΠΥ) έχουν συσχετισθεί με έκθεση σε ενδοκρινικούς διαταράκτες.

Μπορούμε να εκτεθούμε σε ενδοκρινικούς διαταράκτες μέσω της τροφής, της σκόνης, του νερού, καθώς και μέσω της εισπνοής αερίων και σωματιδίων που βρίσκονται στον αέρα, ή απλώς μέσω της επαφής με το δέρμα, για παράδειγμα κατά την εφαρμογή προϊόντων προσωπικής φροντίδας.

Ενίοτε, οι επιδράσεις ενός ενδοκρινικού διαταράκτη δεν γίνονται αντιληπτές παρά μόνο μετά από μεγάλο χρονικό διάστημα από την έκθεση. Για παράδειγμα, η έκθεση των εμβρύων σε μια τέτοια ουσία μπορεί να έχει αρνητικές επιδράσεις στην υγεία τους όταν ενηλικιωθούν. Οι επιδράσεις αυτές μπορούν επίσης να κληρονομηθούν στις μελλοντικές γενιές.

Ουσίες που εικάζεται ότι μπορεί να είναι ενδοκρινικοί διαταράκτες απαντούν σε προϊόντα καθημερινής χρήσης όπως πλαστικές φιάλες, παιχνίδια, μεταλλικά δοχεία τροφίμων, ηλεκτρονικές συσκευές, καλλυντικά προϊόντα, φυτοφάρμακα και απορρυπαντικά.

The views presented in the video do not necessarily represent the official position of the European Chemicals Agency.
The video interview is from the ‘People and perspectives’ section of ECHA’s newsletter issue February 2018