Νανοϋλικά και υγεία - Chemicals In Our Life

Νανοϋλικά και υγεία

Είναι οι ουσίες σε νανομορφές πιο επικίνδυνες σε σχέση με τις μορφές στο κανονικό τους μέγεθος; Μερικές ναι και μερικές όχι. Όπως και κάθε άλλη χημική ουσία, τα νανοϋλικά πρέπει να αξιολογούνται ξεχωριστά.

Τα νανοϋλικά και οι επιδράσεις τους στον οργανισμό μας μπορεί να είναι τόσο διαφορετικά όσο και οποιοδήποτε άλλο χημικό προϊόν. Επομένως, τα νανοϋλικά χρειάζεται να αξιολογούνται ξεχωριστά, όπως και κάθε άλλη ουσία. Αν μια ουσία αξιολογείται ως αβλαβής στην κανονική της μορφή, θα πρέπει να αξιολογηθεί και στη νανομορφή της. 

Πώς αξιολογείται η τοξική επίδραση ενός νανοϋλικού

Ένα από τα στοιχεία που προσπαθούν να ανακαλύψουν οι επιστήμονες είναι αν τα νανοϋλικά εισέρχονται και παραμένουν στον οργανισμό μας και συσσωρεύονται με την πάροδο του χρόνου, ή αν μεταβολίζονται ή απορρίπτονται από αυτόν. Πρόκειται για μια πολύπλοκη διαδικασία.

Υπάρχουν πάρα πολλά στοιχεία που πρέπει να ληφθούν υπόψη προκειμένου να διαπιστωθεί αν ένα νανοϋλικό είναι επιβλαβές ή όχι, όπως το μέγεθος και το σχήμα του, καθώς και -εξίσου σημαντικό- η συμπεριφορά του όταν τα σωματίδιά του υποδιαιρεθούν σε νανοσωματίδια. Για παράδειγμα, μερικά νανοϋλικά μπορεί να είναι σε θέση να φτάσουν σε σημεία του οργανισμού τα οποία δεν είναι προσβάσιμα από άλλα σωματίδια, οπότε χρειάζεται να γνωρίζετε τις πιθανές επιπτώσεις τους.

Το γεγονός ότι είναι τόσο μικρά δυσχεραίνει ακόμα περισσότερο αυτήν τη διαδικασία. Τα επιστημονικά όργανα που μπορούν να ανιχνεύσουν και να αναλύσουν νανοσωματίδια αναπτύχθηκαν μόλις πρόσφατα.

Ποιους κινδύνους ενέχουν;

Μερικά νανοϋλικά μπορούν να καταστρέψουν κύτταρα του οργανισμού, ενώ άλλα έχουν αποδειχθεί αβλαβή. Λόγω του μικρού τους μεγέθους, κάποια μπορούν να διεισδύσουν βαθιά μέσα στους πνεύμονες με την εισπνοή. Εκεί μπορεί να προκαλέσουν φλεγμονή. Ένας ακόμα κίνδυνος που ενέχουν ορισμένα νανοϋλικά είναι ότι μπορεί να εισέλθουν στη ροή του αίματος και να φτάσουν σε όργανα όπως το ήπαρ, τα νεφρά, την καρδιά ή τoν σπλήνα, όπου ενδέχεται να προκαλέσουν ασθένειες.

Μελέτες σε αρουραίους έδειξαν ότι ορισμένα νανοσωματίδια έχουν περισσότερες πιθανότητες να προκαλέσουν φλεγμονή και καρκίνο από ό,τι τα σωματίδια ίδιας ουσίας μεγαλύτερου μεγέθους.

Τα νανοσωματίδια μπορούν να εισέλθουν στο ανθρώπινο σώμα με τρεις διαφορετικούς τρόπους:

  • Με εισπνοή
  • Με κατάποση
  • Μέσω του δέρματος

Είμαστε εκτεθειμένοι;

Κατά την αξιολόγηση των κινδύνων που ενέχουν τα νανοϋλικά, πρέπει επίσης να διαπιστώνεται αν έχουμε εκτεθεί σε αυτά. Τα νανοϋλικά απαντούν σε πολλά μέρη, μεταξύ άλλων και στη φύση. Για παράδειγμα, περιέχονται στην τέφρα ηφαιστειακών εκρήξεων, στη σκόνη και στη θαλασσινή αύρα, αλλά και σε αστικά περιβάλλοντα, για παράδειγμα σε καυσαέρια κινητήρων πετρελαίου.

Εξακολουθούμε να χρειαζόμαστε περισσότερες πληροφορίες για πολλά νανοϋλικά που χρησιμοποιούνται τόσο σε χώρους εργασίας όσο και σε καταναλωτικά προϊόντα ώστε να μπορέσουμε να αξιολογήσουμε το κατά πόσον είναι ασφαλή.

Ο ECHA και άλλες αρχές έχουν αναλάβει να αποσαφηνίσουν τον τρόπο με τον οποίο θα εφαρμόζεται η νομοθεσία για τα χημικά προϊόντα στην περίπτωση των νανοϋλικών ώστε να διασφαλίζεται η ασφαλής χρήση τους.

Διαβάστε περισσότερα σχετικά με τα νανοϋλικά και τις χρήσεις τους.
European Union Observatory for Nanomaterials logo