The problem with microplastics - Chemicals In Our Life

Το πρόβλημα με τα μικροπλαστικά

Τα πλαστικά είναι σημαντικά υλικά. Κάνουν τη ζωή μας πιο εύκολη, ενώ συχνά είναι πιο ελαφριά και κοστίζουν λιγότερο από τα εναλλακτικά υλικά. Ωστόσο, χωρίς ορθή απόρριψη ή ανακύκλωση, μπορούν να αντέξουν για μεγάλο χρονικό διάστημα στο περιβάλλον, αλλά και να διασπαστούν σε μικρά κομμάτια που προκαλούν ανησυχία – τα μικροπλαστικά.

Τα μικροπλαστικά μπορούν επίσης να κατασκευαστούν και να προστεθούν σκοπίμως στα προϊόντα. Επιπλέον, κάποια πλαστικά περιέχουν επικίνδυνα χημικά που μπορούν να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στη φύση ή στην ανθρώπινη υγεία.

Τα μικροπλαστικά είναι πολύ μικρά σωματίδια πλαστικού (συνήθως μικρότερα από 5 mm και συχνά πολύ μικρότερα, π.χ. στην περίπτωση των νανοπλαστικών). Μπορούν να σχηματιστούν ακούσια, μέσω της φυσιολογικής φθοράς μεγαλύτερων κομματιών πλαστικού, αλλά και συνθετικών υφασμάτων. Μπορούν επίσης να κατασκευαστούν και να προστεθούν σκόπιμα σε προϊόντα για συγκεκριμένο σκοπό, για παράδειγμα, ως κόκκοι σε προϊόντα απολέπισης προσώπου ή σώματος ή ως γκλίτερ για λάμψη στο μακιγιάζ. Όταν απελευθερώνονται στο περιβάλλον, μπορεί να συσσωρευθούν στα ζώα, π.χ. σε ψάρια και οστρακοειδή, και να καταλήξουν στο πιάτο των καταναλωτών.

Με αφορμή τις ανησυχίες για το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία, αρκετά κράτη μέλη της ΕΕ έχουν θεσπίσει ή προτείνει σε εθνικό επίπεδο την απαγόρευση της σκόπιμης χρήσης μικροπλαστικών σε ορισμένα καταναλωτικά προϊόντα, κυρίως της χρήσης «μικροσφαιριδίων» σε καλλυντικά προϊόντα που αφαιρούνται με νερό, όπου χρησιμοποιούνται ως παράγοντες απολέπισης και καθαρισμού.

Πού συναντάμε τα μικροπλαστικά;

Τα σωματίδια μικροπλαστικών που προστίθενται σκόπιμα χρησιμοποιούνται σε ευρύ φάσμα προϊόντων τα οποία κυκλοφορούν στην αγορά της ΕΕ, όπως σε ορισμένα καλλυντικά, απορρυπαντικά, καθαριστικά προϊόντα και βαφές. Τα μικροπλαστικά χρησιμοποιούνται επίσης σε ορισμένους τύπους λιπασμάτων και φυτοπροστατευτικών προϊόντων (παρασιτοκτόνα). Εκτός αυτού, χρησιμοποιούνται ως υλικό πλήρωσης σε τεχνητά γήπεδα.

Στα καταναλωτικά προϊόντα, τα σωματίδια μικροπλαστικών είναι κυρίως γνωστά ως απολεπιστικά (π.χ. παράγοντες απολέπισης και λάμψης στα καλλυντικά, γνωστοί ως μικροσφαιρίδια), αλλά μπορούν να έχουν και άλλες λειτουργίες, όπως ο έλεγχος του ιξώδους (πυκνότητα), της εμφάνισης και της σταθερότητας ενός προϊόντος.

Ποια μέτρα λαμβάνει η ΕΕ;

Τον Ιανουάριο του 2019, ο ECHA πρότεινε τη θέσπιση περιορισμού ευρείας κλίμακας σχετικά με τις σκόπιμες χρήσεις των μικροπλαστικών σε προϊόντα που τίθενται σε κυκλοφορία στην αγορά της ΕΕ και του ΕΟΧ, με σκοπό την πρόληψη ή τη μείωση της απελευθέρωσής τους στο περιβάλλον. Με την υλοποίηση της πρότασης αυτής αναμένεται ότι θα αποφευχθεί η απελευθέρωση 500 000 τόνων μικροπλαστικών τα επόμενα 20 έτη μετά τη θέσπιση του εν λόγω περιορισμού.

Οι επιστημονικές επιτροπές του ECHA υποστηρίζουν την πρόταση. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη της ΕΕ θα εκδώσουν οριστική απόφαση με βάση τη γνώμη του ECHA. Ακολουθήστε τους παρακάτω συνδέσμους για περισσότερες λεπτομέρειες.