X’inhuma n-nanomaterjali?
In-nanomaterjali huma tassew żgħar. Fil-fatt huma żgħar ħafna, ħafna. Madankollu dawn jista’ jkollhom impatt kbir fuq il-ħajja tiegħek ta’ kuljum li jagħmilhom eċċitanti u importanti li ssir taf dwarhom.
In-nanomaterjali huma speċjali għal diversi raġunijiet, iżda b’mod partikolari għal waħda – id-daqs tagħhom. In-nanomaterjali huma sa 10 000 darba iżgħar mill-ħxuna ta’ xagħra tal-bniedem. U dan id-daqs żgħir jagħmilhom prezzjużi għat-tipi kollha ta’ użu prattiku.
In-nanomaterjali jinstabu kullimkien
In-nanomaterjali ilhom jintużaw għal bosta affarijiet differenti għal ħafna snin, iżda dawn jinstabu wkoll fin-natura. Pereżempju fi sħab ta’ rmied mill-vulkani, fiż-żiffa mill-baħar u fid-duħħan min-nar.
Fi kliem ieħor, in-nanomaterjali mhumiex biss xi ħaġa magħmula f’laboratorju. Iżda n-nanoteknoloġija għamlitha possibbli għall-bnedmin li joħolqu materjali li jinkludu nanoforom. U aħna nagħmlu dan aktar u aktar għax dawn għandhom xi vantaġġi li sustanzi f’daqsijiet ikbar m’għandhomx.
Jekk pereżempju nużaw diossidu tat-titanju nano biex niksu s-siġġijiet tal-plastik li għandna fil-ġnien, dan jagħmel il-wiċċ jitnaddaf waħdu. Fuq dan it-tip ta’ kisi, l-ilma ma jiffurmax taqtiriet iżda minflok rita tal-ilma ssiġillata. It-trab jiġi dissolt fir-rita tal-ilma u l-ħalba xita kbira li jmiss sempliċiment tneħħi t-trab u tnaddaf is-siġġijiet.
Id-daqs importanti, iżda mhuwiex l-unika ħaġa importanti
iġifieri dan jikkonċerna d-daqs biss, hux hekk? Iva u le. Meta materjal isir nanomaterjal ma tibqax xi ħaġa daqshekk sempliċi. Nanomaterjal jista’ jkollu karatteristiċi differenti meta mqabbel mal-istess sustanza bħala massa. Dan ifisser li materjal jista’ jinbidel meta jmur minn massa għal nanoforma, iżda f’liema daqs iseħħ ivarja skont is-sustanza.Mela x’inhu dan, eżattament?
Dik hija wkoll waħda mir-raġunijiet għala kien daqshekk diffiċli li jintlaħaq qbil dwar definizzjoni għan-nanomaterjali. Il-Kummissjoni Ewropea ddefinixxiet in-nanomaterjali bħala xi ħaġa li fiha partikoli li huma 1 sa 100 nanometru twal. B’paragun, il-virus li jistaħba fuq il-pum tal-bieb u li jista’ jagħtik l-influwenza huwa twil 100 nanometru.
Oħrajn jargumentaw li attwalment id-daqs mhuwiex l-aktar ħaġa importanti. Dawn jaħsbu li d-definizzjoni, minflok, jenħtieġ li tiffoka fuq il-karatteristiċi ġodda li għandhom in-nanopartikoli. U kif imsemmi, il-karatteristiċi ġodda mhux dejjem iseħħu fl-istess daqs jew speċifikament b’100 nanometru, li jagħmel definizzjoni bbażata fuq id-daqs biss inqas rilevanti.
Aqra aktar
-
In-nanomaterjali fuq il-post tax-xogħol
Illum il-ġurnata, in-nanomaterjali kważi jinstabu kullimkien, iżda xi ħaddiema huma aktar esposti għalihom minn oħrajn. Jekk qiegħed/qiegħda taħdem b’partikoli żgħar b’mod jew ieħor, jaf għandek bżonn taqra dan.
AQRA AKTAR -
In-nanomaterjali u s-saħħa
Is-sustanzi f’nanoformi huma aktar perikolużi milli huma fid-daqs normali tagħhom? Xi wħud huma u xi wħud le. Bħal kwalunkwe sustanza kimika oħra, in-nanomaterjali jridu jiġu vvalutati separatament.
AQRA AKTAR