Wat is er mis met microplastics?
Kunststoffen zijn belangrijke materialen. Ze zorgen voor comfort in ons dagelijks leven en zijn vaak lichter en goedkoper dan andere materialen. Bij verkeerde verwijdering of recycling kan kunststof echter lange tijd in het milieu aanwezig blijven en uiteenvallen in kleine, schadelijke deeltjes die we microplastics noemen.
Microplastics kunnen ook voor een specifiek doel worden geproduceerd en bewust aan producten worden toegevoegd. Verder bevat kunststof soms gevaarlijke chemische stoffen die slecht zijn voor de natuur of de volksgezondheid.
Onder microplastics verstaat men minuscule deeltjes kunststof van doorgaans minder dan 5 mm (en vaak nog kleiner, zoals in het geval van nanoplastics). Sommige deeltjes ontstaan per ongeluk door slijtage van grotere stukken kunststof, zoals synthetisch textiel. Andere deeltjes worden voor een specifiek doel geproduceerd en bewust aan producten toegevoegd, bijvoorbeeld om te dienen als korreltjes in gezichts- of lichaamsscrubs of als glitter in make-up. Uiteindelijk komen deze deeltjes terecht in het milieu, waar zij zich kunnen ophopen in dieren zoals vissen, schaal- en schelpdieren, die wij vervolgens weer consumeren.
Uit bezorgdheid over het milieu en de volksgezondheid hebben meerdere EU-lidstaten op nationaal niveau wettelijke maatregelen getroffen of daartoe voorstellen gedaan om het bewuste gebruik van microplastics in bepaalde consumentenartikelen te verbieden, met name de toepassing van “microparels” als reinigings- en scrubmiddel in uitspoelbare cosmetische producten.
Welke producten bevatten microplastics?
Op de Europese markt worden deeltjes microplastics bewust toegevoegd aan diverse producten zoals bepaalde cosmetica, wasmiddelen, schoonmaakmiddelen en verf. Microplastics worden ook gebruikt in bepaalde soorten meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen (pesticiden). Ze worden eveneens gebruikt als instrooimateriaal op kunstsportvelden.
Hoewel deeltjes microplastics in consumentenwaren meestal gebruikt worden omwille van hun schurende werking (b.v. microparels in cosmetische scrubs of polijstmiddelen), worden ze ook gebruikt om de viscositeit (stroperigheid), het uiterlijk en de stabiliteit van producten te verbeteren.
Wat doet de EU hieraan?
In januari 2019 heeft ECHA een brede beperking voorgesteld voor het opzettelijk gebruik van microplastics in producten die op de EU/EER-markt in de handel worden gebracht om het vrijkomen ervan in het milieu te voorkomen of te beperken. Het voorstel voorkomt naar verwachting dat in de periode van 20 jaar na invoering ervan 500 000 ton microplastics vrijkomen.
De wetenschappelijke comités van ECHA ondersteunen het voorstel. De Europese Commissie en de EU-lidstaten nemen het definitieve besluit, rekening houdend met het advies van ECHA. Meer informatie is te vinden via onderstaande links.
Video
Meer lezen
- Kunststofafval: een Europese strategie om de planeet en onze burgers te beschermen en onze industrie te versterken – Persbericht Europese Commissie (16 januari 2018)
- Strategie van de Europese Commissie inzake kunststoffen
- Intentionally added microplastics in products (“Bewust aan producten toegevoegde microplastics”), alleen in het Engels – Eindrapport van het namens de Europese Commissie in oktober 2017 door Amec Foster Wheeler Environment & Infrastructure UK Limited uitgevoerde onderzoek
- Project van de Europese Commissie — Investigating options for reducing releases in the aquatic environment of microplastics emitted by (but not intentionally added in) products (“Onderzoek naar de mogelijkheden ter beperking van het vrijkomen in het aquatische milieu van microplastics uit producten (waaraan zij niet bewust zijn toegevoegd)”), alleen in het Engels
- Presence of microplastics and nanoplastics in food, with particular focus on seafood (“Microplastics en nanoplastics in voedingsmiddelen, in het bijzonder in vis, week-, schaal- en schelpdieren”), alleen in het Engels – wetenschappelijk advies van het panel voor contaminanten in de voedselketen (Contam) van EFSA
- Europees Parlement – Strategie voor kunststoffen in de circulaire economie/2017 (“Strategy on plastics in the circular economy / 2017”), alleen in het Engels (onder: Wetgevingstrein [Legislative train schedule])
Ook interessant:
-
ProductenChemische stoffen in kunststof
Kunststof maakt ons leven in veel opzichten makkelijker, maar sommige kunststofproducten bevatten chemische stoffen die onze gezondheid kunnen schaden, zoals bisfenol A of sommige ftalaten.
-
MilieuGevolgen voor in het water levende organismen
We beperken de emissies, maar veel chemische stoffen die tegenwoordig worden gebruikt, komen nog altijd terecht in onze omgeving en in meren, rivieren en oceanen. De meeste chemische stoffen veroorzaken geen schade, maar het zal geen verrassing zijn dat chemische stoffen die schadelijk zijn voor de mens ook schadelijk kunnen zijn voor het milieu en de dieren die in aquatische ecosystemen leven.